Pozarevac

Charmed · Malo ~ mače ~

Istorija grada

Požarevac je po prvi put ušao u istoriju prilikom potpisivanja mirovnog ugovora između Turske i Austrije 1718. godine, na obližnjem brdu Sopot. Oslobođen je od Turaka u II srpskom ustanku, juna 1815.godine. Krajem XVIII i početkom XIX veka finansijska moć i sam broj žitelja ovog grada vidno su opali zbog nemaštine, ratovanja i raseljavanja, zbog čega je i zanatsvo u ovom gradu bilo vidno ugroženo. Posle II srpskog ustanka stanovnici Požarevca počinju da se vraćaju u svoj grad, a postepen porast nacionalnog blaga dovodi do toga da život u Požarevcu postane ekonomski prihvatljivijii.
Želeci da proširi varoš i spase je od preostalog turskog uticaja, knjaz Miloš Obrenović na brdu gradi crkvu 1819.godine, odvajajući tako stari deo varoši od novog. Gotovo u samoj sredini varoši nalazila se Sarampov mala, turska džamija, i Tabačka čarsija u kojoj se nalazio turski majstorluk.
Milošev dvor izgrađen je na sredini puta izmedu crkve na brdu i prirodnog središta varoši. Požarevac je tako postao druga prestonica tadašnje Srbije. Miloš Obrenović od Požarevca je želeo da napravi živo trgovačko mesto. Čarsija je 1827.godine bila napokon uređena i to je prvi pokušaj urbanistickog uredenja u Srbiji tog vremena. Požarevac je 1834.godine imao 2.941 stanovnika o čemu svedoče zvanične statistike.

Charmed · Malo ~ mače ~

Okružno zdanje

Požarevacki okrug je najveći okrug nekadašnje Srbije koji je ujedno imao najveću i najimpozantniju upravnu zgradu- Zdanje okružnih nadleštava, kasnije nazvano Okružno načelstvo.

Okružna vlast 1882.godine počinje prirezom da skuplja novac za izgradnju ovog zdanja. Prirez se skupljao 5 godina. Projekat za izgradnju Okružnog zdanja u Požarevcu bio je gotov 1886.godine, a uradio ga je inženjer Miler.
Na mestu Okružnog zdanja nekada se nalazio konak kneginje Ljubice koji je srušen, posle čega su isušeni baroviti tereni (na mestu gde je sada pijaca i park).Godine 1887. izgradnja zdanja poverava se firmi "Petar Nikolajević i komp." Iz Požarevca. Solidno, masivno i trajno Zdanje završeno je 1889.godine. Izgrađeno je u stilu koji je najblizi bečkom akademizmu. Kad su se sveli računi ispalo je da je zdanje koštalo mnogo više nego sto je kompanija uspela da naplati od države. Kompanija je zbog toga propala.

Charmed · Malo ~ mače ~

Saborna crkva

Izgradnja Saborne crkve u Požarevcu završena je 1819.godine, a 1823. osvećenje je obavio mitropolit beogradski Agatangel, po poreklu Grk, kasnije patrijarh carigradski.
Crkva je sagrađena u obliku jedobrodne građevine, bez kubeta, sa razvijenim korpusom naosa. Naos (unutrašnjost crkve) podeljen je na tri traveja. Na istočnoj strani nalazi se prostrana polukružna oltarska apsida, a bočno od nje, na severnoj i južnoj strani, pevničke apside, takođe polukružne, pa tako u istočnom delu crkva ima u osnovi oblik trolista, odnosno trikonhosa.

Svodovi se oslanjaju na obimne zidove i snažne lukove između traveja. Luci se oslanjaju na jake stupce koji su jednim delom svoga preseka utopljeni u masu obimnih zidova. Apside imaju svodove u obliku četvrtine lopte. Zbog primenjenih svodova krov crkve ima interesantno rešenje: krov na rasipnjače, obostrano ojačane lučnim konstrukcijama od debelih drvenih talpi. Krov je dvovodan i prilično strm.

Na zapadnoj, čeonoj strani crkve nalazi se ulazni deo sa pripratom, horom i zvonikom. Crkva je svojevremeno izgrađena bez zvonika koji je dozidan 1854.godine. Stupci između kojih je napraljen novi ulaz u crkvu, sa dozidanim bočnim obimnim zidovima koji su spolja u ravni sa podužnim zidovima prvobitne crkve nose hor i visoki četvrtasti dvospratni zvonik.

U unutrašnjosti je oltar od ostalog dela crkve odvojen drvenom pregradom- ikonostasom. Rađen u stilu baroka ovaj ikonostas sa mnogo detalja i ukrasa u boji i pozlati predstavlja ostvarenje veće vrednosti drvorezbarske umetnosti. Na ikonostasu se nalazi veći broj ikona, rad slikara Nikole Markovića. Rađene su 1870.godine uljanim bojama na platnu ili dasci i iamju određenu istorijsku i umetničku vrednost.

U oltaru crkve se nalazi mermerni sveti presto isklesan od crvenkastog mermera i uglačan do visokog sjaja.
Izrađen je u Pešti, a na njemu je uklesan sledeći natpis: "Sei svjati prestol prilozi gdar Lalko Veljković marveni trgovac i žitelja požarevački svjatoj crkvi požarevačkoj hrama svjatih arhistratigov za svoj večiti spomen, svojih živih i mertvih. Meseca julija dne 9 go ljeta gospodnjega 1855."Sva dosadašnja istraživanja nisu dala odgovor na pitanje ko je bio protomajstor prilikom izgradnje Miloševe crkve u Požarevcu.

Charmed · Malo ~ mače ~

Tabačka čaršija i njene zanatlije

Nekadašnja "Tabačka čaršija" ili "Tabačnica", kako je Požarevljani nazivaju, bila je oduvek najuži centar i najstariji deo varoši. U vreme Turaka Gornja mala bila je nastanjena srpskim življem dok je severeni deo varoši bio naseljen Turcima. Jedino mesto gde su se žitelji ova dva dela varoši mešali bila je čaršija. To je bio jedini sokak u kome se trgovalo.
U njemu se nalazilo mnogo turskih, grčkih i cincarskih dućana, kafana sa sobama za prenoćište, pekara, kasapnica, kao i mnogo kozarskih radnji po kojima je čarsija i dobila ime "tabačka".

Charmed · Malo ~ mače ~

Zgrada stare gimnazije

Kneževim ukazom od 24. septembra 1862.godine omogućeno je otvaranje požarevačke polugimnazije; posle 24. septembra te godine polugimnazija je bila preseljena u Beograd, a dotadašnja beogradska Savamalska gimnazija u Požarevac. Od nje je postala Požarevačka polugimnazija koja je bila smeštena u dvorištu između današnjih zgrada Osnovne škole "Dositej Obradović" i Srednje ekonomske škole "Žiža Lazarević". Zgrada je bila državna, pa je posle bila ustupljena opštini Požarevac.
Zbog toga sto zgrada nije vise odgovarala svojoj nameni, direktor polugimnazije je 1867.godine obavestio ministra prosvete o planu za novu zgradu koja je završena školske 1871/1872.godine, a izgradio ju je preduzimac Joca Milenković. Zgradu je svojim sredstvima podigla Opština požarevačka i ustupila je državi za smeštaj gimnazije, a nešto kasnije i Zemljodelske šumarske škole. Četvororazredna polugimnazija bila je otvorena do 1888.godine.

Charmed · Malo ~ mače ~

VAŽNIJA PREDUZEĆA U POŽAREVCU

industrijska zona

BAMBI, Prehranbena industrija,
Đure Đakovića bb, centrala 223-071; 225-322

JTZP - Radna jedinica za saob. transp. poslove Požarevac
tel: 223 - 881

Direkcija za izgradnju Opštine Požarevac
Drinska 23, 224-920, 222-378

Dunav, DD za osiguranje Beograd - osiguranje Požarevac
Lole Ribara 9, 221-055, 221-099

Jugobanka, Ju Banka Beograd ,
filijala Moše Pijade 38, 213-277

LITAS,
Đure Đakovica 3, centrala 221-855

MIP, Mesna Industrija Požarevac,
Đure Đakovića bb, 222-055, 222-943

Morava, Društveno preduzeće fabrike mašina,
Đure Đakovića bb, 223-866

Nova Prosveta DD, Poslovnica Požarevac,
Stari korzo 36, 225-784

ONOFF Elektronika,
Dr Nikole Hadži-Nikolića 17, 213 079, 214 022, 222-020

PIK Požarevac, Mešovito deoničarsko društvo,
Lole Ribara 2, centrala 222-222

PKB Imlek, Mlekara Požarevac,
Đure Đakovica 10, 225-530

Preduzeće za vodoprivredu,
Svetosavska 33, 223-022

Preduzeće za puteve,
Trg Radomira Vujevića 1, direktor 222-258

Javno komunalno preduzeće,
Jug Bogdanova 22, 211-401, 221-664, 222-523

PTT Srbija,
Jovana Serbanovića 3, direktor 223-332, 223-390

Putogradnja, DP,
Moše Pijade bb, centrala 221-091, 221-974

Toplifikacija ,
Trg Radomira Vujovića 2, 221-036

Holiday Tours,
Drinska 7, 211 521