Kragujevac

Jugović · Prijatelj foruma

Inace nisam poreklom iz Kragujevca, ali nakon sto poterali albanci moju tetku sa Kosovo, je to postao nas novi dom u Srbiji, pa da izgubim reci oko grada, kojeg sada vec 5 godine svakog leta posecujem....

Kragujevac ... istorijske činjenice

Kragujevac se prvi put pominje 1476. godine, kao malo selo sa 32 kuće. Kada je knez Miloš Obrenović obnovio srpsku državu, oslobodivši je od Turaka, proglasio je 1818.godine Kragujevac za prestonicu. Vec 1822. godine Kragujevac je imao 283 kuce i oko 2.000 stanovnika. Primera radi, u isto vreme, Beograd je imao oko 30.000 stanovnika, a cela Srbija oko 1.000.000.

Dva faktora su odlučujuće uticala na ubrzani ekonomski i kulturni razvoj grada. Jedan je bio proglašenje Kragujevca za prestonicu, a drugi osnivanje Topolivnice i kasnije prerastanje u Vojnotehnički zavod, preteču "Crvene zastave". Ako je proglašenje za prestonicu iniciralo svekoliki razvoj grada, onda je i vojna industrija doprinela da se Kragujevac uzdigne u red najznačajnijih gradova u Srbiji, pre i posle I i II svetskog rata, a da takav značaj zadrži i do danas otpočinjanjem proizvodnje putničkih vozila 1953. godine.

Čeh, Konstantin Jirieček, ovako piše 1874. godine za Kragujevac: "Beograd je Evropa. Ali ako hocete da vidite pravo srpsko mesto, idite da vidite Kragujevac... Kuće su prizemne, uglavnom drvene, sa baštama ispred i pozadi; ulice čiste... Kroz sredinu mesta vodi čaršija, duga, široka ulica, ili bolje reći trg, popločana belim kamenjem".

Po mnogim dostignućima tadašnje mlade države, Kragujevac sa pravom nosi epitet "prvi u Srbiji". Prva prestonica (1818), prvi sud (1820), prva gimnazija (1833), prvi teatar (1835), prvi licej (1838), prvi izliveni topovi (1853), prva elektricna centrala (1884).

Kragujevac ima dugu industrijsku tradiciju. Osnovni proizvodi su: putnicki automobili, privredna vozila, sportsko i lovacko oruzje, galovi lanci, transporteri, konfekcija, prehrambeni proizvodi itd.
Grad je značajan školski i univerzitetski centar. Danas, Kragujevac broji oko 180.000 stanovnika.

Prva topolivnica u Srbiji

Opštinski i okružni sud u Kragujevcu

Prva kragujevačka gimnazija

Simboli grada

Malo gradova u Srbiji ima tako prepoznatljive simbole kao Kragujevac. Slobodno se može reći da su to: oružje, automobili i spomenik streljanim djacima - kao najpotresnije svedočanstvo u inače teškoj tragediji koja je zadesila grad 21. oktobra 1941. godine, kada su nemački okupatori streljali oko 7000 stanovnika.

U više puta bombardovanom Kragujevcu od strane zemalja NATO pakta, početkom proleća 1999. godine, teško je oštećena "Grupa Zastava", a naročito Fabrika automobila, Fabrika kamiona, Kovačnica, Namenska, Alatnica, Energetika i druge.

Tradicija u proizvodnji oružija

Proizvodnja putničkih i teretnih vozila

Spomenik streljanim djacima

Jugović · Prijatelj foruma

Geografski položaj Kragujevca

Kragujevac je privredni, kulturno-prosvetni i politički centar Šumadije i Pomoravlja. Nalazi se u središtu Republike Srbije i broji oko 180.000 stanovnika. Južno od glavnog grada Srbije i Crne Gore, Beograda, udaljen je 140 km autoputem E10.

Koordinate grada Kragujevca:

severna geografska širina 44� 22'
istočna geografska dužina 20� 56'
nadmorska visina 180 m

Pored razgranate mreže puteva koji Kragujevac povezuje sa velikim brojem gradova i naselja, železničkom prugom moguć je saobraćaj u 4 glavna pravca:

Kragujevac - Beograd - Subotica - Budimpešta
Kragujevac - Niš - Sofija
Kragujevac - Podgorica - Bar (morska luka)
Kragujevac - Skoplje - Solun (morska luka)
Pomorski transport je organizovan preko luke Bar, uz korišćenje železnice Kragujevac - Bar (450 km) i rečni preko luke Smederevo na Dunavu. Moguće je organizovati pomorski transport i preko luke Solun (Grčka) uz korišćenje železnice.

Vazdusni saobracaj je organizovan preko aerodroma u Beogradu (Surčin).

Na području Grada vlada umereno-kontinentalna klima.

Nadmorska visina 185 - 220m
Najhladniji mesec - januar -5�C
Najtopliji mesec - jul +27�C
Prosečna godišnja temperatura +11.5�C
Najvlažniji mesec - decembar - vlažnost 79%
Najsuvlji mesec - septembar - vlažnost 39%
Prosečne godišnje padavine 550 l/m2
Dani sa temperaturom preko 25�C - 92
Dani jako niske temperature (ispod nule) - 96
Broj dana pod snegom - 34 (najviše januar)
Najviše padavina - jun - prosek 83 l/m2
Najmanje padavina - februar - prosek 32 l/m2
Prosečan broj sunčanih sati - 5.5 h/dan
Najmanji broj sunčanih sati - decembar 2.1 h/dan
Najveći broj sunčanih sati - jun 8.8 h/dan

Jugović · Prijatelj foruma

Crkve u Kragujevcu

Stara crkva kragujevačka, zadužbina Kneza Miloša Obrenovića, podignuta je 1818.godine na desnoj obali Lepenice. Knez je svoju crkvu sazidao na starom groblju i posvetio Silasku Svetog Duha. Kako je u vreme gradnje Srbija bila jos uvek u vazalnim obavezama prema Turskoj, to su se morala poštovati pravila koja su odredjivala da hrišćanski hram ne moze biti veći od dzamije. Zahvaljujući sopstvenom lukavstvu, knez je uspeo da napravi hram daleko veći nego što je bilo predviđeno.

Ceo 19 vek burne srpske istorije vezan je za staru kragujevačku crkvu. Istorijske, kulturne i političke odluke donošene su sa tog mesta. Prvi srpski Ustav donet je 1835. godine na čuvenoj Sretenskoj skupštini odžanoj u porti Stare crkve.
Pošto je Kragujevac bio i sedište najviše crkvene vlasti, to su njihovi duhovnici bili i dva prva srpska mitropolita : Milentije Pavlović i Petar Jovanović. Njihova rezidencija je od 1835. godine bila u vladičinom konaku kod Stare crkve, koja je sve vreme bila i mitropolitska katedrala, u kojoj su poglavari crkve služili i obavljali crkvene svečanosti. Zbog svih ovih bitnih dogadjaja koji su bili tesno vezani za sudbinu naroda, Stara crkva u Kragujevcu je svrstana u red spomenika od istorijskog značaja.

Nova kragujevačka crkva je prva crkva u oslobodjenoj Srbiji izradjena u vizantijsko-romaničkom stilu, što joj, pored ostalog, daje posebno mesto u arhitekturi druge polovine pretprošlog veka. Projekat za ovu crkvu uradio je Andreja Andrejević 1866. godine. Izradivši plan za Sabornu crkvu u Kragujevcu, Andrejević je posle više vekova vratio sakralnu arhitekturu njenim korenima u Vizantiji, označivši time kraj prevlasti baroka. Volja božija je bila, da delo, po kojem ce ovaj arhitekta ostati upamćen, bude baš gradjevina koja mu je toliko muka donela - Saborna crkva u Kragujevcu. Po letopisu Saborne crkve osvećenje je izvršio mitropolit Teodosije u nedelju 30. septembra (13. oktobra) 1884.godine. Po prvi put Kragujevac je dobio crkvu koja je u potpunosti mogla da odgovori potrebi i koja je svojim izgledom postala njegov ponos.

Odmah po osvećenju crkve, počelo se sa nabavkom i izgradnjom stvari koje su neophodne za bogoslužbeni život. Izmedju ostalog, postojala je velika potreba za zvonikom. Odlučeno je da zvona izlije topolivnica kragujevačkog Vojno-tehničkog zavoda i to od starih turskih topova.
Krajem prošlog i početkom ovog veka, Kragujevac je, kao i cela Kraljevina, doživljavao svoj uspon. To je vreme kada nastaju najznačajnija zdanja, a izmedju ostalih i zgrada Prve kragujevačke gimnazije. Po urbanističkom planu iz 1910. bilo je predvidjeno čak i uvodjenje tramvaja, ali je početak rata sve pomeo. Kako je u Kragujevcu bila prestonica Obrenovića, prijatelja cara Franca Josifa, to je grad u velikoj meri bio poštedjen. Šta više, okupaciona vlast je pomagala staru crkvu, koja je zbog svog ktitora uživala naročitu zaštitu. Medjutim, Nova crkva je tokom okupacije ostala bez bakarnog krova i zvona, a fotografije iz tog perioda pokazuju da je fasada bila u velikoj meri propala.

Nakon rata pristupa se obnovi crkve.

Izgradnja zvonika trajala je od 30. aprila do 25. septembra 1928. godine. Osvećen je 27. novembra iste godine. Akademski slikar Andrej Bićenko je 1926/27. godine izradio ikonostas i patrijarško - kraljevski presto. Rezbarski rad je delo ruskog oficira iz Sremskih Karlovaca - Aleksandra Redkina, a sve ikone su Bićenkove. Čitav ikonostas je primljen 22.marta 1927.godine.
Tokom medjuratnog perioda prisutan je stalni napredak, sredjivanje i obnavljanje crkve. U Drugom svetskom ratu okupaciona vlast nije dirala ni Staru ni Novu crkvu. Na Vidovdan 1943. došlo je do manjeg požara, tako da je crkva popravljena dočekala kraj rata.

Ono što je bilo davnašnja želja, ali i egzistencijalna potreba ovdašnje Crkve, ispunjeno je 7.maja 1947. godine stvaranjem Šumadijske eparhije. Nekoliko dana kasnije, 20.maja, za prvog episkopa je izabran dotadašnji vladika budimski Valerijan (ustoličenje vladike Valerijana bilo je 20. jula iste godine ).

Posleratni period u Srbiji karateriše ateistička kampanja novih vlasti, te su dosta skromna materijalna sredstva primoravala da se štedi zbog čega veće popravke na Sabornoj crkvi nisu mogle da se izvrše. Ono što nije tražilo mnogo novca je ipak uradjeno , kao, na primer, vrt u porti. Medjutim, crkva je propadala i spolja i iznutra. Garež iz dima sveća je pokrila sve, a sa zidova je počeo da otpada malter.

Nakon smrti vladike Valerijana za njegovog naslednika dolazi dotadašnji istočnoamerički i kanadski vladika dr Sava. Kada je 18. septembra 1977. godine došao u Kragujevac, zatekao je dosta propalu gradjevinu. Odamah su otpočeli radovi - najpre obijanje maltera, čišcenje ikonostasa, a od 1979. godine započeto je freskopisanje koje je zavrseno 1992.godine.

Pri hramu postoji i biblioteka koja osim novijih izdanja poseduje i čuva i bogoslužbene knjige iz prošlog veka. U drugoj polovini 1996. godine postavljeno je spoljašnje osvetljenje crkve, a godinu dana ranije kubeta su pokrivena bakrom.

Polovinom 2004. godine crkva je u potpunosti obnovljena i Saborna crkva Uspenja Presvete Bogorodice spremno dočekuje svoj drugi vek postojanja

Jugović · Prijatelj foruma

O grbu grada Kragujevca

Početkom 90-tih godina XX veka promena opšte političke klime u Srbiji dovela je do zahteva za povratkom tradiciji u svim oblastima društva. U novonastaloj situaciji, a primarno podstaknuta neophodnošću povratka tradicionalnih državnih simbola i nacionalne simbolografije uopšte, grupa naših eminentnih stručnjaka početkom 1991. god. osnovala je Srpsko heraldičko društvo "Beli Orao" (u daljem tekstu: SHD). U prvoj deceniji postojanja SHD je uradilo veliki broj projekata iz svih oblasti svoga rada, a u oblasti teritorijalne lokalne heraldike uspelo da uspostavi u medjunarodnim okvirima priznat standard tzv. srpske gradske heraldike. U tom korpusu gradske heraldike, koga čini više desetina grbova gradova, opština i naselja Srbije, Crne Gore i Republike Srpske, značajno mesto pripada i grbu grada Kragujevca. Put do njegovog usvajanja nije bio ni brz ni lak s obzirom na vreme i okolnosti u kojima je nastao. Skupština grada Kragujevca, izazvana zahtevom vremena i pomenutim društvenim okolnostima, formirala je 1992. god. Opštinsku komisiju za promenu gradskih obeležja. Vec 1993. god. SHD je podnelo nekoliko varijanti mogućih heraldičkih rešenja. Medjutim, gotovo usvojeno rešenje iznenada je zamrznuto, a pozivni konkurs koji je potom usledio, zbog nepoštovanja heraldickih pravila nije uspeo. Vrhunac je postignut još gorim potezom gradskih vlasti - raspisivanjem javnog konkursa, koji je kao i drugde u sličnim situacijama propao, jer pristigla rešenja po pravilu nisu ispunjavala ni opšte, a kamoli heraldičke zahteve. Uvidevši da bez ozbiljnog pristupa nema ni rešenja, Skupština grada Kragujevca se 1995. god. ponovo obratila SHD-u. Na osnovu postojećih rešenja obavljene su završne konsultacije i napravljen je definitivan predlog novih heraldičkih znamenja grada, koje je Izvršni odbor dostavio Skupštini na usvajanje. Na sednici od 17. aprila 1996. god. Skupština grada Kragujevca usvojila je Odluku o grbu i stegu grada Kragujevca i Odluku o upotrebi grba i stega grada Kragujevca (oba - Sl. list grada Kragujevca, br. 4/96). Kragujevac je prvi put u svojoj istoriji dobio prava heraldička znamenja, dostojnog reprezenta svog značaja. Heraldičkim sredstvima ispunjeni su svi zahtevi Titulara. Kao transvremenski i nadideološki, usvojeni grb heraldički govori o Kragujevcu kao najznačajnijem centru Šumadije, nekadašnjoj prestonici Srbije, začetniku moderne industrije, baštiniku srpske istorije i tradicije, prosvetno-kulturnom i univerzitetskom centru Srbije, kao i o jednoj od najvećih tragedija modernog doba. Grb grada Kragujevca, kao i svi gradski grbovi po standardu srpske gradske heraldike, ima tri nivoa: Mali, Srednji i Veliki

Mali grb grada Kragujevca

Na nivou osnovnog - Malog grba - grba opšte primene, koji se kao takav koristi u svim prilikama, heraldičkim sredstvima su predstavljene osnovne istorijsko-geografske reference grada. To je štit sa grbovnom slikom čiji blazon (heraldička definicija grba) glasi: "Na srebrnom polju crna otrgnuta glava vepra, zlatno oružana, crvenog jezika, ranjena u čelo po kosini crvenom strelom; glava štita rascepljena, desno na crvenom srebrni krst izmedu četiri ista takva ocila bridovima okrenutih ka stablu krsta, a levo na crvenom dve unakrst postavljene srebrne topovske cevi ustima naviše". Centralno mesto zauzima motiv crne veprove glave ranjene strelom, jedan od najstarijih grbova pripisanih Srbiji, koji se još u Zborniku "Sabor u Konstanci" 1415. god. javlja kao grb Srpskog carstva i motiv na jednom grbu despota Stefana Lazarevića. Njime Evropa označava teritoriju Srbije, sve do 1804. god. kada postaje popularan medju ustanicima (na Karadjordjevom i pečatu Praviteljstvujušceg sovjeta i vojvodskim zastavama), ali od tada kao simbol ne cele vec prvenstveno centralne Srbije - Šumadije. Kao takav on je tradicionalno i moralno vlasništvo grada Kragujevca i svih gradjana koji u njemu žive, a oni su njegov pravi naslednik i Titular.

Srednji grb grada Kragujevca

Na nivou službenog - Srednjeg grba - grba administracije tj. gradskih organa uprave, pored štita sa grbovnom slikom javljaju se i heraldičke parafernalije (dodaci, heraldički ukrasi) koji priču Osnovnog grba dopunjuju dodatnim elementima. Zlatna bedemska kruna sa četiri vidljiva merlona (zuba) je teritorijalna oznaka koja heraldički govori da se radi o gradu sa više od 100.000 stanovnika, dok zlatna draguljima ukrašena dijadema heraldički oznacava da se radi o prestonom ili pak gradu koji je to nekada bio.

Konacno, na nivou ceremonijalnog - Velikog grba - grba najvišeg ranga, koji reprezentuje grad u posebnim i strogo utvrdjenim slučajevima i na za to odredjenim mestima, dodatnim heraldičkim parafernalijama zaokružuje se heraldička prica o jednom gradu

Veliki grb grada Kragujevca

Kao držaci štita pojavljuju se sa obe strane po jedan na uzlet spreman heraldički kraguj (u heraldici - jednoglavi orao prirodne boje) kao direktna asocijacija na mogući toponim grada. Oko vrata na plavoj traci oboma im visi štit, i to plav sa otvorenom srebrnom knjigom zlatnog poveza - kod heraldički desnog, odnosno crn sa tri zlatna stuba i preko toga obrnuti srebrni ševron - kod heraldički levog držača. Simbolika knjige je više nego očigledna i govori o znanju, kulturi i obrazovanju i Kragujevcu kao univerzitetskom centru Srbije, dok je u drugom slučaju kombinacijom boja i heraldičkih figura predstavljena velika tragedija (crna boja) u kojoj je stradala i mladost ovog grada (zlatna i srebrna boja - simbol čistote i nevinosti), kao i direktna aluzija obrnutog ševrona ( V ) i tri heraldičke grede ( III ) kao oznaka mučeničkog V-3 razreda Gimnazije. Tu su i stegovi - heraldičke zastave, i to steg Republike Srbije kao nadredjene teritorijalne instance - heraldički desno, i steg Grada Kragujevca - heraldički levo. Steg Grada Kragujevca je kvadratan, bele boje, sa predstavom heraldickog kraguja spremnog na uzlet koji stoji na odsečenoj plodnoj grani hrasta - kultnog drveta Slovena, a posebno Srba, motivu posebno duboke duhovne simbolike. U gornjem heraldički desnom kantonu je ponovljen motiv srebrnog krsta sa četiri srebrna ocila sa podsećanjem na značaj Kragujevca kao centra Srbije i nekadašnje srpske prestonice. Sveti ahijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve dodelio je Skupštini opštine Kragujevac Orden Svetog Save prvog stepena, koji se nalazi u donjem delu grba. Ovaj orden je dodeljen u znak priznanja za sve što je Skupština ucinila na otvaranju Bogoslovije Svetog Jovana Zlatousta u Kragujevcu.Travom obrasli brežuljkasti postament i traka sa imenom grada nisu obavezni elementi grba, ali lepo zaokružuju njegovu vizuelnu formu i završavaju ovu heraldicku priču o grbu grada Kragujevca.

Jugović · Prijatelj foruma

Slike o Kragujevcu

centar grada...

(u ovoj zgradi ima i internet-kafic, gde isto ponekad udjem) Very Happy

stavicu za koj dan jos slike...

hagbard · Početnik Domaćeg.de

Da Kragujevac je stvarno lijep grad. Tu sam sluzio armiju i da nije bilo toliko ljubaznih ljudi nebi nikad ponovo otisao tamo.

wolfcorleone · Početnik Domaćeg.de

Kragujevac je najlepsi grad Srbije.Sve imas na jednom mestu a ono nije razvuceno kao Beograd.Jedino mi je zao sto propada

*jovance* · Veštica

Kragujevac, samo bih htela da kazem, je jedan od najlepsih gradova u Srbiji. Neko je ranije napravio komentar kako "Kragujevac Propada" .........eh brate/sestro......KOJI GRAD SRBIJE ne Propada???........
Ali pored ekonomske krize, ulice su uvek pune, nocni zivot je fantastican bilo gde da izadjes a mesta ima puno. Za sve vas koji nikada niste posetili Kragujevac, ja vam preporucujem da idete i da se provedete jednoga vikenda..... Wink

*jovance* · Veštica

ovo su samo neke slike od kg.-a

pinkie · Prijatelj foruma

Kragujevac je divan grad, pa ipak ne bih nikada mogla ziveti u njemu. Nekako nije grad za moj ukus, ali to ni malo ne umanjuje njegovu lepotu

Lilith · Upućeni član

Kragujevac je OK grad, ali nikada takodje ne bih mogla da zivim u njemu...ljudi su previse na svoju ruku, ne vole nikoga ko je 10 km dalje od Kragujevca...a i nema tu char koja mi treba da bi mi se neki grad svideo

Mcko · Početnik Domaćeg.de

Ne znam o Kragujevcu nista sem da su strasno dobre zurke na PMF -u. Samo sam jednom prosao kroz kragujevac, a planiram da skoknem do njega iduceg vikenda. 8)