Dogodilo se na današnji dan.....

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 14. novembar

565. - Umro je romejski [vizantijski] car Justinijan I Veliki koji je po dolasku na presto 527. težio da obnovi Rimsko carstvo sa sedištem u Carigradu.

1533. - Španski osvajači pod komandom Fransiska Pisara zauzeli su grad Kusko, prestonicu carstva Inka, na teritoriji današnjeg Perua.

1770. - Škotski istraživač Džejms Brus je otkrio da je izvorište Plavog Nila u jezeru Tana u severozapadnoj Etiopiji.

1840. - Rođen francuski slikar Klod Mone, jedan od osnivača impresionizma.

1847. - U Švajcarskoj izbio građanski rat između snaga Švajcarske konfederacije i sedam katoličkih kantona [Zonderbund], koji je okončan krajem istog meseca porazom Zonderbunda.

1863. - Rođen belgijski hemičar Leo Bakeland, koji je postupkom kondenzacije formaldehida i fenola pronašao čvrstu plastičnu masu bakelit.

1889. - Rođen indijski državnik Džavaharlal Nehru, prvi premijer Indije nakon sticanja nezavisnosti [1947-64], jedan od osnivača i istaknuti lider Pokreta nesvrstanih zemalja.

1891. - Rođen kanadski fiziolog Frederik Grant Banting, koji je s Čarlsom Bestom 1921. izolovao insulin.

1910. - Kapetan Eugen Elaj uzleteo je prvi put u istoriji vazduhopolovstva sa palube broda 'Birmingem' usidrenog u američkoj luci Hempton Rouds.

1918. - Tomaš Masarik izabran za prvog predsednika Čehoslovačke.

1935. - Rođen jordanski kralj Husein, koji je u 18.godini nasledio oca, svrgnutog kralja Talala.

1946. - U Argentini umro Manuel de Falja, jedan od najznačajnijih španskih kompozitora i pijanista 20. veka.

1979. - U zemljotresu u provinciji Korasan na istoku Irana poginulo najmanje 385 ljudi.

1983. - Prve američke krstareće rakete stigle u britansku vazdušnu bazu Grinhem Komon, uprkos protestima pacifista.

1984. - U Los Anđelesu uhapšen hrvatski ratni zločinac Andrija Artuković, ministar unutrašnjih poslova Nezavisne Države Hrvatske u Drugom svetskom ratu.

1988. - Palestinsko nacionalno veće prihvatilo rezoluciju 242 UN, a time i novu političku strategiju koja podrazumeva priznavanje države Izrael, mirovne pregovore o Bliskom istoku i odbacivanje terorizma.

1989. - Crnački nacionalni pokret SWAPO izvojevao ubedljivu pobedu na prvim izborima u Namibiji.

1991. - Kambodžanski princ Norodom Sihanuk vratio se u zemljunakon 13 godina izgnanstva.

1994. - U tropskoj oluji 'Gordon' na Haitiju poginulo najmanje 829 ljudi.

2003. - Kralj Svazilenda - Msvati III prihvatio formalno novi Ustav po kojem se sva vlast nalazi u rukama kralja.

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 15. novembar

1492. - Španski moreplovac Kristofer Kolumbo napravio belešku o upotrebi duvana među američkim Indijancima, što je prvi pisani dokument o toj biljci koja je kasnije osvojila svet.

1577. - Engleski gusar i admiral Frensis Drejk krenuo na put oko sveta i, nakon trogodišnjeg uspešnog putovanja postao prvi Englez koji je oplovio Zemlju.

1630. - Umro nemački astronom, matematičar i fizičar Johan Kepler, koji je sa tri fundamentalna zakona o kretanju planeta dokazao Kopernikovu hipotezu o heliocentričnom sistemu.

1787. - Umro nemački kompozitor Kristof Vilibald Gluk.

1889. - Pobornici republike kojima su se, nakon ukidanja ropstva pridružili veleposednici, svrgnuli su drugog i poslednjeg brazilskog cara Pedra II i proglasili Brazil republikom s predsednikom Manuelom Deodorom.

1916. - Umro poljski pisac Henrik Sjenkjevič, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1905.

1920. - U Ženevi održana prva skupština Lige naroda.

1923. - Galopirajuća inflacija u Nemačkoj je dostigla vrhunac - osam milijardi maraka za jedan američki dolar.

1954. - Umro američki filmski i pozorišni glumac Lajonel Barimor.

1971. - Delegacija Narodne Republike Kine učestvovala prvi put na zasedanju Generalne skupštine UN.

1976. - Umro Žan Gaben, jedan od najpopularnijih i najdarovitijih francuskih filmskih i pozorišnih glumaca.

1976. - Umro srpski glumac Milivoje Živanović, prvak Jugoslovenskog dramskog pozorišta.

1976. - Sirijska armija preuzela punu kontrolu nad Bejrutom, u pokušaju da okonča 18-mesečni građanski rat u Libanu.

1978. - U Šri Lanki se srušio islandski putnički avion DC-8, koji je iz Meke prevozio indonežanske muslimanske hodočasnike. Poginulo je svih 175 putnika i osam članova posade.

1983. - Lider kiparskih Turaka Rauf Denktass proglasio Republiku Severni Kipar.

1988. - Nacionalno veće Palestinske oslobodilačke organizacije na zasedanju u Alžiru proglasilo nezavisnost Palestine na Zapadnoj obali i u Gazi sa glavnim gradom Jerusalimom.

1994. - Predsednik Austrije Tomas Klestil priznao je, prilikom obraćanja članovima izraelskog parlamenta, da je njegova zemlja propustila da u prošlosti prizna sopstvenu ulogu u nacističkom holokaustu.

2000. - Od 28. septembra kada su na području Zapadne obale i Gaze počeli okršaji između Palestinaca i Izraelaca poginule su 223 osobe, uglavnom civili.

2003. - U bombaškim napadima na dve sinagoge u centru Istanbula poginulo najmanje 25 ljudi, a preko 300 osoba je povređeno.

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 16. novembar

1095. - Na crkvenom saboru u Klermonu, u Francuskoj papa Urban II pozvao crkvene velikodostojnike i svetovne vladare na verski rat protiv turskog plemena Seldžuka, koje je zauzelo Svetu zemlju u Palestini. Time je počela epoha krstaških ratova.

1272. - Umro engleski kralj Henri III u Vestminsteru, u Engleskoj.

1532. - Španski osvajač Fransisko Pisaro zauzeo sa samo 200 vojnika grad Kahemarku u Peruu i pogubio cara Inka Atahualpu, iako je za njega bila isplaćena velika otkupnina.

1766. - Rođen francuski kompozitor i violinista Rudolf Krojcer, dvorski violinista Napoleona Bonaparte i Luja XVIII.

1831. - Umro prusk
1912. - Pocela Bitoljska bitka u Prvom balkanskom ratu u kojoj je srpska vojska 18. novembra potukla tursku Vardarsku armiju Zeki paše.

1914. - Počela Kolubarska bitka, najveća koju je srpska vojska vodila u Prvom svetskom ratu.i general Karl Marija fon Klauzevic, jedan od najpoznatijih vojnih teoretičara 19. veka.

1912. - Pocela Bitoljska bitka u Prvom balkanskom ratu u kojoj je srpska vojska 18. novembra potukla tursku Vardarsku armiju Zeki paše.

1914. - Počela Kolubarska bitka, najveća koju je srpska vojska vodila u Prvom svetskom ratu.

1918. - Posle propasti austrougarske monarhije u Prvom svetskom ratu, Mađarska proglašena nezavisnom republikom.

1933. - ŠSR i SAD uspostavili diplomatske odnose.

1941. - U Drugom svetskom ratu počela druga nemačka ofanziva na Moskvu, koja je 5. decembra završena porazom nemačke vojske.

1960. - Umro američki filmski glumac Klark Gejbl.

1965. - ŠSR lansirao svemirski brod 'Veneru III', koji je u martu 1966. stigao na Veneru, kao prvi svemirski brod koji se spustio na neku drugu planetu.

1970. - Pakistan zvanično saopštio da je broj mrtvih u ciklonu u ogromnim talasima koji su zapljusnuli obale Istočnog Pakistana i ostrva u Bengalskom zalivu dostigao pola miliona.

1972. - Trojica američkih astronauta počeli svoj 84-dnevnilet u svemirskoj letelici 'Skajlab 4'.

1982. - Spejs šatl Kolumbija (Columbia) se uspešno spustio na zemlju, posle prve komercijalne misije tokom koje su dva satelita postavljena u svoje orbite.

1989. - U Južnoafričkoj republici, vlada je donela zakon o ukudanju rasne segregacije na svim plažama.

1991. - Ruski predsednik Boris Jeljcin potpisao seriju dekreta kojima je preneo vlast nad privredom sa sovjetske centralne vlade na vladu Rusije.

1992. - Savet bezbednosti UN pooštrio je sankcije protiv SR Jugoslavije uvođenjem rečne i pomorske blokade.

1992. - Na prvim višestranačkim izborima u Litvaniji nakon sticanja nezavisnosti od ŠSR, ubedljivo je pobedila Demokratska radnička partija (bivši komunisti).

1995. - Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu optužio je lidera bosanskih Srba Radovana Karadžića i vojnog komandanata Ratka Mladića za genocid nad muslimanskim civilima počinjen tokom zauzimanja Srebrenice u julu 1995, kada je više hiljada bosanskih Muslimana ubijeno i raseljeno.

1997. - Umro francuski političar i publicista Žorž Marše.

1998. - Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu proglasio je krivim jednog bosanskog Hrvata i dvojicu Muslimana za ubijanje i zlostavljanje srpskih zatvorenika 1992. u logoru Čelebići. To je bilo prvo suđenje za ratne zločine počinjene nad Srbima tokom rata u BiH.

2000. - Predsednik SAD Bil Klinton doputovao je u Vijetnam, u prvu posetu jednog američkog prdsednika toj zemlji od završetka Vijetnamskog rata 1975.

2001. - Pariski klub poverilaca otpisao je SR Jugoslaviji 66 odsto duga prema državama poveriocima.

2003. - U Srbiji su, zbog malog odživa birača (39 odsto), po treći put propali predsednički izbori.

2003. - U blizini Kabula ubijena je radnica UN, Francuskinja Betina Guazlar i ona je prva žrtva među zaposlenima u UN od kada je, dve godine ranije, svrgnuta talibanska vlast u Avganistanu.

2005. - Haški tribunal oslobodio je penzionisanog generala Armije Bosne i Hercegovine Sefera Halilovića krivice za zločine koje su nad hrvatskim civilima u Hercegovini u jesen 1993. počinile trupe te armije.

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 17. novembar

1558. - Umrla je engleska kraljica Meri I Tjudor, ćerka Henrija VIII. Tokom vladavine od 1553. kao supruga španskog kralja Felipea II pokušala je da Englesku vrati pod uticaj pape, a zbog žestokog progona protestanata [anglikanaca] dobila je naziv Krvava Meri. Posle njene smrti na presto je došla njena sestra Elizabeta I, koja je postavila temelje budućoj britanskoj imperiji.

1800. - Kongres SAD se sastao prvi put u novoj prestonici Vašingtonu, a američki predsednik Džon Adams je postao prvi stanar zgrade kasnije nazvane Bela kuća.

1855. - Škotski istraživač Dejvid Livingston ] otkrio je vodopade na reci Zambezi, nazvane po engleskoj kraljici Viktorijini vodopadi.

1858. - Umro je velški filantrop Robert Oven, socijalista utopista i socijalni reformator, industrijalac koji je svoje bogatstvo utrošio pokušavajući da ostvari projekte socijalnih reformi.

1869. - Posle više od deset godina rada pod rukovodstvom Francuza Ferdinana de Lesepsa, otvoren je Suecki kanal kojim je Sredozemno more povezano sa Indijskim okeanom.

1913. - Prvi brodovi su prošli kroz Panamski kanal, koji je zvanično otvoren godinu dana kasnije.

1917. - Umro je francuski vajar Ogist Roden, jedan od najvećih umetnika s kraja 19. i početka 20. veka. Njegovo delo objedinilo je romantičarski duh i moderne težnje i presudno uticalo na evropsko vajarstvo ['Mislilac', 'Poljubac', 'Balzak', 'Gradjani Kalea', 'Vrata pakla', 'Večni idol'].

1938. - Umro je hrvatski političar Ante Trumbić, koji je uz Franu Supila i Ivana Meštrovića bio glavni zastupnik ujedinjenja Hrvatske sa Srbijom i Crnom Gorom u zajedničku državu. Bio je predsednik Jugoslovenskog odbora od osnivanja 1915. do njegovog raspuštanja u decembru 1918, kada je formirana Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca.

1947. - Puštena je u saobraćaj železnička pruga Šamac-Sarajevo, duga 242 kilometra, u čijoj su izgradnji učestvovale omladinske brigade iz cele Jugoslavije.

1954. - Egipatski general Gamal Abdel Naser postao je šef države posle pada predsednika Mohameda Nagiba, s kojim je 1952. srušio kralja Faruka I.

1969. - S S S R i SAD su u Helsinkiju otpočeli razgovore o ograničenju strateškog naoružanja [SALT].

1971. - Revolucionarna partija na čelu s Vemidom Tanomom Kitikačornom izvršila je vojni udar i preuzela vlast u Tajlandu. Ukinut je parlament, raspuštena vlada i suspendovan ustav.

1974. - Na prvim parlamentarnim izborima u Grčkoj posle više od deset godina i nakon sedmogodišnje vojne diktature ubedljivo je pobedila Nova demokratija Konstantina Karamanlisa.

1976. - Kina je izvela najveću nuklearnu eksploziju u atmosferi.

1989. - Demonstracije u Pragu u znak sećanja na dan kada su Nemci 1939. pogubili devet čeških studenata i zatvorili češke univerzitete, pretvorile su se u protestni marš protiv komunističkog režima. Policija je grubo reagovala, mnogi su uhapšeni, a 71 lice je povređeno.

1989. - U jednoj od najvećih rudarskih nesreća u Srbiji, u jami 'Morava' Aleksinačkih rudnika uglja poginulo je 90 rudara.

1997. - Pripadnici najveće egipatske militantne organizacije 'Al Gama al Islamija' ubili su u blizini hramova u Luksoru 58 stranih turista i četvoricu Egipćana.

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 18. novembar

9. Rođen je rimski car Tit Flavije Vespazijan, osnivač dinastije Flavija. Tokom vladavine od 69. do smrti 79. pokorio je Galileju i zauzeo krajeve oko Jerusalima. U Rimu je podigao veličastvene građevine poput Koloseuma, Kapitola i Amfiteatra.

1477. Engleski štampar Vilijam Keksten izdao je u Vestminsteru prvu knjigu štampanu u Engleskoj na engleskom jeziku "The Dictes and Sayings of the Philosophers".

1626. Papa Urban VIII osveštao je baziliku Svetog Petra u Rimu.
1786. Rođen je nemački kompozitor Karl Marija Fridrih Ernstfon Veber, tvorac nemačke romantične opere. Posebno je značajna njegova opera "Čarobni strelac" kojom je prekinuo sa tradicijom italijanske opere i uveo romantizam u muzičko-scensku umetnost.

1860. Rođen je poljski državnik, pijanista i kompozitor, Ignac Jan Paderevski, profesor Konzervatorijuma u Varšavi. Od 1919. do 1921. bio je premijer i šef diplomatije a 1940. predsednik Poljske (opera "Manra", "Poljska fantazija" za klavir i orkestar, jedna simfonija, klavirska dela, solo pesme).

1903. SAD su s Panamom potpisale ugovor kojim su dobile neograničeno pravo korišćenja Panamskog kanala. Godine 1979. postignut je sporazum da Panama dobije potpuni suverenitet nad kanalom 31. decembra 1999.

1910. U Meksiku je izbila seljačka revolucija čije su vođe bili Pančo Vila i Emilio Zapata. Tokom revolucije koja je trajala do 1917. poginulo je više od milion ljudi.

1918. Belgijska armija je ušla u Brisel posle četiri godine nemačke okupacije u Prvom svetskom ratu.

1922. Umro je francuski pisac Marsel Prust. Njegov književni postupak u ciklusu romana "U potrazi za izgubljenim vremenom" (1913), i na planu sadržaja i na planu forme, zaokuplja pažnju književnih kritičara i istoričara tokom čitavog 20. veka. Smatra se da je, uz Kafku i Džojsa, Prustovo delo presudno uticalo na razvoj modernog romana u prošlom veku.

1928. U filmu "Parobrod Vili" prikazanom u Njujorku prvi put se pojavio Miki Maus, popularni junak crtanih filmova Volta Diznija.

1936. Nemačka i Italija su priznale vladu generala Fransiska Franka u Španiji.

1945. Na prvim izborima u Bugarskoj posle Drugog svetskog rata, koje je opozicija bojkotovala, pobedio je Otečestveni front predvođen komunistima.

1956. Umro je srpski glumac Dobrica Milutinović, prvak Drame nacionalnog teatra više od pola veka. Muzej pozorišne umetnosti i Savez dramskih umetnika Srbije su 1980. ustanovili nagradu za glumačko životno delo "Dobričin prsten".

1969. Modul američkog vasionskog broda "Apolo 12" sa astronautima Čarlsom Konradom i Alenom Binom spustio se na Mesec. Bio je to drugi svemirski brod koji je dotakao mesečevo tlo.

1978. U Džonstaunu u Gijani 914 Amerikanaca pripadnika sekte "Hram naroda" izvršilo je kolektivno samoubistvo. Oni su zajedno sa svojim vođom Džimom Džonsom popili cijanid izmešan sa voćnim sokom. Članovi sekte koji su odbili da ispiju otrov su ubijeni.

1991. Nakon 86 dana opsade pripadnici Jugoslovenske narodne armije ušli su u razrušeni Vukovar. U borbama sa hrvatskim snagama poginulo je više hiljada ljudi, među kojima veliki broj civila. Od 45.000 stanovnika, oko 10.000, koliko je ostalo u gradu, izašlo je iz podruma u kojima su proveli gotovo tri meseca.

1991. Umro je čehoslovački državnik slovačkog porekla Gustav Husak, predsednik Čehoslovačke od 1975. Na čelo Komunističke partije došao je posle vojne intervencije Varšavskog pakta 1968, zamenivši Aleksandera Dubčeka. Pod pritiskom javnosti 1989. je podneo ostavku.

1993. Lideri Južne Afrike, crnci i belci, odobrili su ustav kojim je označen kraj politike aparthejda u toj zemlji.

1999. Na samitu OEBS-a u Istanbulu usvojena je Povelja o evropskoj bezbednosti kojom se sukobi unutar država smatraju legitimnim predmetom brige međunarodne zajednice.

2002. Umro je američki glumac Džejms Koburn koji je najzapaženije uloge ostvario u filmovima "Naš čovek Flint" i "Sedam veličanstvenih".

2003. Haški tribunal obelodanio je optužnicu protiv bivše lidera samoproklamovane Republike Srpske Krajine (Hrvatska) Milana Babića za zločine protiv čovečnosti nad hrvatskim civilima 1991-92. godine. Babić je priznao krivicu i 29. juna 2004. osuđen na 13 godina zatvora.

2003. U Beogradu je održana poslednja sednica koalicije Demokratske opozicije Srbije, koji je prestao da postoji nakon raspisivanja parlamentarnih izbora za 28. decembar te godine. DOS je došao na vlast u Srbiji posle pobede na izborima 2000. kada je poražen bivši režim koji je oličavao haški optuženik Slobodan Milošević.

2004. Češki predsednik Vaclav Klaus potpisao je zakon kojim se nakon 140 godina ukida vojni rok, a od januara 2005. uvodi potpuno profesionalna vojska.

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 19. novembar

1493. - Kristofor Kolumbo otkrio je Portoriko na svom drugom putovanju.

1828. - Umro je Franc Šubert, austrijski kompozitor i jedan od najznačajnijih predstavnika muzičkog romantizma, svakako najistaknutiji kompozitor lida. Živeo je i radio u Beču. Komponovao je nekoliko stotina solo pesama, među kojima su i ciklusi "Lepa mlinarica", "Zimsko putovanje", "Labudova pesma", zatim opere, operete, scensku muziku za "Rozamundu", simfonije (najpoznatija je "Nedovršena u H-molu"), "Moments musicaux" za klavir, kamernu muziku...

1917. - Rođena je Indira Gandi, indijski političar i socijalni radnik, ćerka Džavaharlala Nehrua. Studirala je u Švajcarskoj i na Oksfordu. I pre Drugog svetskog rata bavila se politikom, pa je bila zatvarana. Godine 1947. učestvovala je u pokretu za nezavisnost Indije pod vođstvom Mahatme Gandija. Posle rata je bila član i rukovodilac brojnih zdravstvenih i dečjih ustanova. Od 1959. do 1960. bila je predsednik Sveindijske kongresne stranke, a od 1960. član Izvršnog odbora UNESKO-a. Bila je ministar informacija u vladi B. Šastrija, a posle njegove smrti 1966, izabrana je za predsednika vlade Indijske unije.

1942. - Sovjetski general Georgij Žukov, pokrenuo je operaciju Uran, veliku sovjetsku kontraofnazivu koja je promenila tok bitke za Staljingrad.

1949. - Princ Renije krunisan je u Monaku.

1969. - Pele je postigao svoj 1000. gol na fudbalskoj utakmici protiv Tima "Vasko de Gama" na Marakani u Rio de Ženeiru. Jedan od najvećih svetskih fudbalera, Pele je rođen 1940. godine u Brazilu kao Edson Arantes do Nascimento. Sa samo 17 godina odveo je nacionalnu reprezentaciju do pobede na Svetskom prvenstvu, postigavši dva gola u finalnoj utakmici protiv Švedske. Još dva puta je nacionalni tim Brazla bio svetski prvak zahvaljujući Peleu, a njegov matični klub "Santos" osvojio je tri nacionalna klupska prvenstva, dva kupa Južne Amerike i titulu klupskog svetskog šampiona 1963. godine. Pele je objavio da se povlači iz fudbala 1974. godine, ali je 1975. potpisao sedam miliona dolara vredan ugovor sa timom "New York Cosmos". Ovaj tim odveo je u Ligu šampiona i učinio mnogo za promovisanje fudbala u SAD-u. Prvog oktobra 1977. odigrao je poslednju utakmicu, i to protiv svog starog tima "Santosa". U toku svoje duge karijere, Pele je postigao 1282 gola u 1363 utakmice.

1985. - Američki predsednik Ronald Regan i sovjetski predsednik Mihail Gorbačov sastali su se prvi put.

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 20. novembar

1847. - Umro je srpski pisac, prevodilac i glumac Joakim Vujić, otac srpskog pozorišta. Gimnaziju je učio u Kaloči i Segedinu, licej i prava u Požunu (Bratislava), dosta je putovao učeći strane jezike. Prva "teatralna predstavlenija" priredio je u Pešti, Baji i Segedinu između 1813. i 1815, a u Zemunu 1823. U Srbiji je s prekidima boravio od 1833. do smrti, a u Kragujevcu i Beogradu je, kao "knjaževsko-serbskog teatra direktor", osnovao 1834. i 1836. prve pozorišne trupe. Bio je protivnik jezičke reforme Vuka Karadžića. Napisao je "Putešestvija" i 21 dramsko delo, uključujući "Kreštalicu", "Fernanda i Jariku" i "Ljubovnaju zavist čerez jedne cipele".

1863. - Rođen je srpski pisac Bogdan Popović, profesor Univerziteta u Beogradu, član Srpske kraljevske akademije, jedan od osnivača "Srpskog književnog glasnika" i tvorac "beogradskog književnog stila". Važio je za velikog arbitra u estetici i znatno je uticao na evropeizaciju srpske književnosti uoči Prvog svetskog rata. Objavio je "Antologiju novije srpske lirike" i veći broj studija iz književnosti i umetnosti.

1914. - Na Vrapčem brdu kod Lazarevca u Prvom svetskom ratu u Kolubarskoj bici poginuo je srpski oficir Dimitrije Tucović, vođa socijalističkog pokreta u Srbiji. Predvodio je 5. aprila 1903. demonstracije u Beogradu protiv režima kralja Aleksandra Obrenovića i potom morao da emigrira. Posle Majskog prevrata, osnivački kongres Srpske Socijaldemokratske partije proglasio je u avgustu 1903. partijskim organom "Narodne novine", koje je uređivao Dimitrije Tucović. Diplomirao je prava u Beogradu 1906, sekretar partije postao je 1908, a teorijski časopis "Borba" pokrenuo je 1910. Na Međunarodnom kongresu socijalista u Kopenhagenu 1910. održao je značajan govor o austrougarskoj aneksiji Bosne i Hercegovine, ukazavši na pogrešan stav austrijskih socijalista u nacionalnom pitanju i odneo ubedljivu pobedu u polemici s jednim od vođa socijalističke partije Austrije, Karlom Renerom (Renner), austrijskim kancelarom posle Prvog svetskog rata. Objavio je oko 600 radova u domaćim i stranim listovima. Bio je pacifista i vatreni protivnik rata, ali se kao rodoljub borio u oslobodilačkim ratovima Srbije. Dela: "Zakonsko osiguranje radnika", "Srbija i Albanija", "Zakon o radnjama i socijalna demokratija", "U izbornu borbu!", "Za socijalnu politiku", "Socijal-demokratski agitator", "Porezi - jedna žalosna glava u politici srpske buržoazije", "Jedinstvo pokreta".

1945. - Počelo je suđenje za ratne zločine u Ninbergu.

1947. - U Vestminsterskoj opatiji u Londonu venčali su se britanska princeza Elizabeta i njen dalji rođak Filip Mauntbaten, bivši princ od Grčke i Danske, koji se odrekao svojih titula kako bi se oženio engleskom princezom. Princezi Elizabeti, naslednici engleskog prestola, bila je 21 godina. Filip Mauntbaten imao je 26 godina i u Drugom svetskom ratu se borio kao britanski pomorski oficir, zbog čega je dobio titulu vojvode od Edinburga veče uoči venčanja sa Elizabetom. Ovo venčanje diglo je duh Britancima suočenim sa ekonomskim poteškoćama u posleratnom periodu. Godine 1952, nakon smrti kralja Džordža VI, Elizabeta je postala nova britanska kraljica, a Filip je okončao svoju pomorsku karijeru kako bi se koncentrisao na nove dužnosti koje je imao kao pratilac britanske kraljice. Tokom svog braka, oni su dobili četvoro dece, prinčeve Čarlsa, Endrjua i Edvarda i princezu Anu.

1975. - Umro je Francisko Franko, španski diktator. Franko je rođen 1892. godine. Sa svojom fašističkom organizacijom, uz pomoć nemačkih nacista i italijanskih fašista, otpočeo je građanski rat (1936-1939), srušio legalni demokratski republikanski poredak i uveo fašističku diktaturu. Od tada na čelu Španije kao apsolutni diktator stoji Franko "kaudiljo" ("vođa kraljevine Španije").

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 21. novembar

1694. - Rođen je francuski filozof, pisac i istoričar Fransoa Mari Arue, poznat kao Volter, jedan od najznačajnijih mislilaca evropskog prosvetiteljstva u 18. veku.

1783. - Francuzi Fransoa Pilatr de Rozije i Fransoa Loran izveli su prvi uspešan let balonom napunjenim toplim vazduhom, preletevši iznad Pariza za 25 minutarazdaljinu od osam kilometara.

1806. - U nameri da ekonomski slomi protivnika, Napoleon Bonaparta je objavio Berlinski dekret o blokadi Velike Britanije, koji je uključivao i zabranu pristajanja britanskih brodova u sve evropske luke.

1844. - Umro je ruski pisac Ivan Andrejevič Krilov. Izdavač humorističkih časopisa i autor satiričnih 'pisama', najveću popularnost je stekao basnama koje je pisao po uzoru na Ezopa inspirišući se i ruskim folklorom.

1869. - Rođen je srpski pravnik i istoričar Slobodan Jovanović, profesor Beogradskog univerziteta, predsednik Srpske kraljevske akademije, najznačajniji srpski pravni pisac i teoretičar države u 20. veku. Tokom Drugog svetskog rata bio je predsednik jugoslovenske emigrantske vlade u Londonu [1942-43], a posle rata komunističke vlasti su ga u odsustvu osudile na 20 godina zatvora.

1877. - Tomas Edison je objavio pronalazak fonografa.

1916. - Umro je Franc Jozef prvi, austrijski car od1848, a od 1867. car i kralj Austro-Ugarske monarhije. Godine 1878. okupirao je, a potom anektirao Bosnu i Hercegovinu. Atentat na njegovog bratanca nadvojvodu Franca Ferdinanda u Sarajevu 1914. iskoristio je za obračun sa Srbijom. Smatra se da je taj atentat bio i neposredan povod za početak Prvog svetskog rata. Nasledio ga je Karlo prvi, poslednji vladar carstva koje se nakon rata raspalo.

1937. - Osnovana je Muzička akademija u Beogradu, koja je 1973. dobila status fakulteta.

1938. - Nemačka je okupirala sudetsku oblast u Čehoslovačkoj i priključila je nemačkom Rajhu.

1963. - Rimokatolički Vatikanski koncil odobrio je upotrebu domicilnog jezika u crkvenim obredima umesto latinskog.

1974. - U eksplozijama koje su u dva paba u engleskom gradu Birmingemu podmetnuli pripadnici Irske republikanske armije poginula je 21 osoba, a 162 su ranjene.

1977. - U jugoistočnoj Indiji ciklon je usmrtio oko 3.000 ljudi, a ogromni talasi su zbrisali čitava sela.

1981. - Umro je srpski pisac i istoričar umetnosti i književnosti Milan Kašanin, pre Drugog svetskog rata direktor Narodnog muzeja u Beogradu i Muzeja kneza Pavla, a posle rata Galerije fresaka.

1995. - Argentina je izručila Italiji nacističkog oficira Eriha Pribkea odgovornog za masakr nad 335 civila u Drugom svetskom ratu.

2006. - U Beogradu je umrla kompozitorka, pijanistkinja i pesnikinja Ksenija Zečević.

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 22. novembar

1497. Tražeći morski put u Indiju, Portugalac Vasko da Gama postao je prvi moreplovac koji je oplovio Rt Dobre Nade, na krajnjem jugu Afrike.

1699. Danska, Rusija, Saska i Poljska, nakon pobede nad švedskom vojskom, potpisale su sporazum o podeli Kraljevine Švedske.

1819. Rođena je engleska književnica Meri En Evans, poznata kao Džordž Eliot, jedan od utemeljivača engleskog psihološko-socijalnog romana ("Sajlas Marner", "Mlin na Flosi").

1842. Na planini Sent Helen u američkoj državi Vašington izbila je erupcija. To je bila prva vulkanska erupcija u Americi čiji je datum izbijanja zabeležen.

1868. Održana je prva pozorišna predstava u Beogradu u zgradi na Varoš-kapiji, komad "Đurađ Branković" Karla Obernjika.

1869. U Parizu je rođen Andre Žid, jedna od najkontroverznijih i najuticajnijih ličnosti francuske književnosti 20. veka. Romanopisac, esejist, kritičar, dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1947. ("Kovači lažnog novca", "Podrumi Vatikana", "Pastoralna simfonija").

1913. Rođen je Edvard Bendžamin Britn, jedan od najznačajnijih engleskih kompozitora 20. veka. Sa operskim pevačem Piterom Pirsom osnovao je 1948. Aldeburški muzički festival ("Piter Grajms", "Otmica Lukrecije", "Ratni rekvijem", "Prolećna simfonija").

1916. Umro je američki pisac Džek London, jedan od najčitanijih autora u prvoj polovini 20. veka ("Zov divljine", "Beli očnjak", "Mesečeva dolina", "Ljudi s dna") .

1943. U Libanu je proglašena nezavisnost, čime je ukinut mandat koji je nad ovom državom imala Francuska od 1. jula 1920. Arapske zemlje, Velika Britanija i SAD odmah su priznali nezavisnost Libana, a francuske trupe su sporazumno napustile zemlju 1946.

1954. Umro je ruski pravnik i diplomata Andrej Višinski, državni tužilac (od 1935) u vreme velikih čistki koje je u drugoj polovini tridesetih godina 20. veka sproveo sovjetski lider Staljin. Bio je šef sovjetske diplomatije 1949, a potom stalni predstavnik SSSR-a u UN.

1963. U Dalasu, u Teksasu, ubijen je predsednik SAD Džon Ficdžerald Kenedi. Za izvršenje atentata osumnjičen je Li Harvi Osvald, kojeg je dva dana kasnije u policijskoj stanici ubio Džek Rubi.

1963. Umro je engleski književnik Oldos Haksli, jedan od najistaknutijih evropskih esejista 20. veka, kosmopolita i aktivista pacifističkog pokreta (Peace Pledge Movement, 1935). Njegovi "romani ideja" zasnovani su na esejističkim modelima rasprava i sukoba načela ("Kontrapunkt života", "Vrli novi svet", "Slepi u Gazi").

1972. Predsednik SAD Ričard Nikson ukinuo je, nakon 22 godine, zabranu putovanja američkih brodova i aviona u Kinu.

1974. Generalna skupština UN dala je status posmatrača Palestinskoj oslobodilačkoj organizaciji.

1975. Huan Karlos je postao kralj Španije, dva dana nakon smrti diktatora Fransiska Franka. Poslednji španski monarh bio je Alfonso XIII, koji je 1931. pobegao iz zemlje.

1977. Anglo-francuski putnički avion "Konkord" počeo je redovni saobraćaj između Evrope i Amerike. Redovni letovi uspostavljeni su nakon dve godine pravnih rasprava zbog jačine buke koju taj avion proizvodi.

1980. Umrla je holivudska zvezda i seks simbol tridesetih godina 20. veka Me Vest.

1989. U Bejrutu je ubijen predsednik Libana Rene Muavad dok je prolazio kroz grad u svečanoj povorci povodom Dana nezavisnosti. U bombaškom napadu poginulo je još 16 ljudi.

1990. Prva žena premijer u istoriji Velike Britanije, Margaret Tačer, zbog neslaganja u njenoj Konzervativnoj stranci podnela je ostavku posle 11,5 godina provedenih na mestu premijera.

1992. Pomorsko-vazduhoplovne snage NATO-a i Zapadnoevropske unije započele su kontrolu brodova u međunarodnim vodama Jadranskog mora u cilju onemogućavanja snabdevanja SR Jugoslavije naftom i drugim strateškim materijalima.

1995. Nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma, kojim je okončan bosanski rat, Savet bezbednosti UN suspendovao je ekonomske sankcije SR Jugoslaviji i počeo skidanje embarga na oružje državama nastalim od bivše Jugoslavije. SR Jugoslavija je bila pod ekonomskom blokadom 1.253 dana (od 31. maja 1992).

2000. Emil Zatopek, legendarni češki trkač i jedini atletičar koji je osvojio tri zlatne medalje u trkama na duge staze na jednoj olimpijadi, umro je u Pragu u 78. godini. Prvo olimpijsko zlato osvojio je u Londonu 1948, a tri olimpijske zlatne medalje u Helsinkiju 1952. Zatopek je 1. decembra proglašen za češkog sportistu stoleća.

2002. Nigerija je odlučila da se takmičenje za Mis sveta održi u nekoj drugoj državi, zbog muslimansko-hrišćanskog sukoba u kojima je poginulo najmanje 215 ljudi.

2005. Predsednica Hrišćansko-demokratske unije (CDU) Angela Merkel, prva žena na mestu kancelara Nemačke, zvanično je stupila na dužnost.

2006. Aleksandar Litvinjenko, bivši agent KGB i oštar kritičar ruskog predsednika Vladimira Putina, umro je u Londonu od posledica trovanja radioaktivnom supstancom.

2007. Umro je francuski koreograf Moris Bežar, jedan od osnivača medernog plesa. Među njegovim koreografijama su "Bolero", Betovenova "Deveta simfonija", "Romeo i Julija", "Malro".

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 23. novembar

1221. - Rođen Alfonso X Učeni, kralj Kastilje i Leona [1252-82], utemeljivač zakonodavstva, pokrovitelj nauke i književnosti, pobornik verske tolerancije.

1531. - Mirom u Kapelu završen drugi građanski rat u Švajcarskoj i rimokatoličke oblasti su priznate kao deo Švajcarske Konfederacije.

1831. - Dvodnevni štrajk lionskih tkača prerastao je uorganizovani ustanak lionskih radnika.

1855. - U Senti rođen Stevan Sremac, najizrazitiji predstavniksrpske humorističke proze i jedan od najznačajnijih pisaca srpskog realizma.

1883. - Rođen meksički slikar Hose Klemente Orosko.

1889. - U Pale rojal salonu u San Francisku postavljen je prvi džuboks.

1891. - Deodoroda Fonseka, vođa prevrata 1889. kojim je oboreno brazilsko carstvo i prvi predsednik Brazila, zbog sukoba sa Kongresom prisiljen je da napusti položaj.

1932. - Spajanjem dva kraljevstva - Nejd i Hejaz, formirana Kraljevina Saudijska Arabija sa kraljem Abdul Azir ibn Saudom.

1933. - Rođen poljski kompozitor Kžištof Penderecki.

1961. - Dominikanska Republika promenila naziv glavnog grada Siudad Truhiljo u Santo Domingo.

1971. - Kina postala stalna članica Saveta bezbednosti UN.

1976. - Umro francuski pisac i političar Andre Malro.

1980. - U zemljotresu koji je pogodio grad Eboli u južnoj Italiji poginulo 2.735 ljudi, a ranjeno je najmanje 7.500.

1983. - ŠSR napustio razgovore o ograničenju naoružanja u Ženevi u znak protesta zbog razmeštanja američkih krstarećih raketa u Evropi.

1989. - Oko 300.000 ljudi okupilo se na centralnom trgu Vaclavskenamesti u Pragu zahtevajući demokratske reforme u Čehoslovčkoj.

1995. - Umro francuski filmski režiser Luj Mal.

2001. - U sukobima Izraelaca i Palestinaca na Zapadnoj obali ubijen vođa vojnog krila Hamasa Mahmud Abu Hanod.

2005. - Pobedom na prvim posleratnim izborima u Liberiji bivša ministarka finansija Elen Džonson-Sirlif postala prva žena ikada izabrana za predsednicu jedne afričke zemlje.

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 24. novembar

1572. - Umro škotski protestantski reformator Džon Noks, sledbenik Kalvina, osnivač Škotske prezbiterijanske crkve i autor 'Istorije Reformacije u Škotskoj'.

1632. - Rođen holandski filozof jevrejskog porekla Baruh de Spinoza, jedan od najznačajnijih i najdoslednijih predstavnika racionalističke i monističke filozofije.

1642. - Holandski moreplovac Abel Janson Tasman otkrio južno od Australije ostrvo i nazvao ga Van Dimenova Zemlja, koje je kasnije njemu u čast nazvano Tasmanija.

1729. - Rođen ruski general Aleksandar Vasiljevič Suvorov, jedan od najvećih vojskovođa 18. veka.

1848. - Umro britanski državnik lord Melburn, premijer i poverenik kraljice Viktorije po kojem je australijski grad Melburn dobio naziv.

1859. - Objavljena knjiga engleskog prirodnjaka Čarlsa Darvina 'Poreklo vrsta'.

1864. - Rođen francuski slikar i grafičar Anri Tuluz Lotrek, majstor litografije, slikar boemskog Monmartra, atmosfere i likova noćnog života Pariza s kraja 19. veka.

1883. - Rođen srpski pisac Jovan Jovanović Zmaj, jedna od najmarkantnijih ličnosti srpskog društva u drugoj polovini 19. veka.

1916. - Umro britanski konstruktor oružja američkog porekla Hajrem Stivens Maksim, izumitelj mitraljeza [1884] koji je po njemu nazvan 'maksim'.

1929. - Umro francuski državnik Žorž Benžamin Klemanso, premijer od 1906. do 1909. i od 1917. do 1920, kada se povukao iz političkog života.

1941. - Počela nemačka ofanziva na grad Užice u Drugom svetskom ratu.

1957. - U Meksiko Sitiju umro čuveni meksički slikar i komunistički aktivista Dijego Rivera.

1963. - Dva dana posle atentata u Dalasu na predsednika SAD Džona Kenedija, Džek Rubi je u policijskoj stanici ubio iz revolvera Lija Harvija Osvalda, koji je bio osumnjičen za atentat.

1974. - Predsednik SAD Džerald Ford i sovjetski lider Leonid Brežnjev postigli u Vladivostoku privremeni sporazum o ograničenju ofanzivnog strateškog nuklearnog oružja.

1976. - U zemljotresu koji je razorio grad Muradije i stotine sela na istoku Turske poginulo oko 5.300 ljudi, a 50.000 je ostalo bez domova.

1989. - Pod pritiskom masovnih demonstracija u Pragu, kompletno rukovodstvo Komunističke partije Čehoslovačke podnelo je ostavke, uključujući i generalnog sekretara Miloša Jakeša.

1992. - Na jugu Kine srušio se putnički avion 'Boing 737'. U najtežoj nesreći u istoriji kineskog vazduhoplovstva, poginula je 141 osoba - svi putnici i članovi posade.

1995. - Irci su na referendumu tesnom većinom [50,28 odsto] izglasali legalizaciju razvoda braka.

1998. - General Emil Lahud, prvi predsednik Libana posle okončanja 15-godišnjeg gradjanskog rata u toj bliskoistočnoj zemlji, preuzeo je dužnost šefa države.

2004. - Predsednik Francuske Žak Širak doputovao u prvu zvaničnu posetu Libiji od 1951. kada je ta država stekla nezavisnost.

2005. - Umro Pat Morita, japansko-američki glumac, poznat po svojoj ulozi u filmu 'Karate kid'.

2006. - Umrla američka glumica, pozorišna i filmska scenaristkinja Beti Komden legenda Brodveja koja je napisala brojne hit pozorišne i filmske mjuzikle ['Pevanje na kiši].

anchi22 · **•• 20:01 ••**

Dogodilo se na današnji dan - 25. novembar

1560. - Umro Andrea Doria, srednjovekovni heroj Đenove, koji se do pred kraj života, u 87. godini uspešno borio protiv Turaka i berberskih pirata u Mediteranu.

1562. - Rođen Lope de Vega, reformator španskog pozorišta jedan od najznačajnijih dramskih pisaca u evropskoj književnosti.

1783. - Poslednji britanski vojnici napustili Njujork, nakon završetka Američkog rata za nezavisnost.

1828. - Rođen hrvatski sveštenik, istoričar i političar Franjo Rački, jedan od ideologa Ilirskog pokreta i pobornik južnoslovenskog jedinstva.

1835. - Rođen američki industrijalac škotskog porekla Endrju Karnegi, koji je veliko bogatstvo uložio u dobrotvorne svrhe, uglavnom u osnivanje javnih biblioteka u SAD i drugim zemljama.

1877. - Izbila Topolska buna na Stanovljanskom polju blizu Kragujevca, kada su Lepenički i Jasenički bataljoni odbili da polože zakletvu knezu Milanu Obrenoviću uoči Drugog srpsko-turskog rata i pokušali da na vlast dovedu Petra Karađorđevića.

1884. - U Sent Luisu u američkoj državi Misuri DŽon Majenberg patentirao mleko u prahu.

1884. - Otvoren prvi tečaj engleskog jezika u Velikoj školi u Beogradu.

1914. - Umro srpski i slovenački kompozitor Davorin Jenko, autor slovenačke himne 'Naprej, zastava slave' i srpske 'Bože pravde'.

1915. - Vrhovna komanda srpske vojske u Prvom svetskom ratu donela odluku o povlačenju trupa preko Crne Gore i Albanije.

1936. - Nemačka i Japan su potpisale Antikominterna pakt kojim su se obavezale na borbu protiv širenja komunizma.

1941. - Poginulo 848 britanskih mornara kada je nemačka podmornica potopila britanski ratni brod 'Baram' u Drugom svetskom ratu.

1952. - U Londonu je prvi put izvedena 'Mišolovka' Agate Kristi, pozorišni komad koji se i danas prikazuje u pozorištima širom sveta.

1959. - Umro francuski filmski i pozorišni glumac Žerar Filip, jedan od najpopularnijih glumaca posle Drugog svetskog rata.

1965. - Vojnim udarom pod vođstvom generala Žozefa Mobutua u Kongu je zbačen sa vlasti predsednik Žozef Kasavubu.

1969. - Član 'Bitlsa' Džon Lenon vratio je titulu Reda Britanske Imperije koju mu je 1965. dodelila kraljica Elizabeta II, u znak protesta zbog podrške Velike Britanije agresiji SAD u Vijetnamu i britanske politike u nigerijskoj provinciji Bijafra.

1970. - Japanski pisac Jukio Mišima počinio javno rutualno samoubistvo [harikiri], u znak protesta protiv 'vesternizacije' Japana.

1992. - Parlament Češke glasao za podelu Čehoslovačke na posebne države Češku i Slovačku od 1. januara 1993.

2001. - Američka kompanija 'Edvansd sel tehnolodži' saopštila je da je klonirala ljudski embrion.

2003. - U Tenesiju [SAD] u 71. godini umro jedan od vodećih kantri muzičara Tedi Vilburn.

2005. - Umro je Ričard Berns, jedini Britanac koji je osvojio svetski reli-šampionat.