Bor :: www.domaci.de

timocanin · Početnik Domaćeg.de

Polako ali sigurno jedan grad izumire. Iz još nedefinisanog centra moći njemu se zarad lake zarade odbrojavaju zadnji dani.
Bilo bi lepo kad bi nam neko ko sad živi u Boru javio poneku vest o gradu bakra sa prelepom okolinom.

dario78 · Početnik Domaćeg.de

Opština Bor se nalazi u centralnom delu istočne Srbije.
Obuhvata površinu od 856 km^2.
Ukupan broj stanovnika je 55 817.
Bor se kao naselje prvi put spominje u 18. veku.
Podaci iz 1844. nam govore da je u tom periodu imao 58 kuća i 230 stanovnika, a statut grada je dobio 1947. godine, kada je imao oko 8000 stanovnika.
Brži razvoj grada beleži se kada je češki inženjer Franjo Šistek tražeći zlato za beogradskog bogataša Djorđa Vajferta, otkrio rudu bakra.
Od 1903. godine, otpočela je eksploatacija bakra u Borskom rudniku.
Vlasništvo nad Borskim rudnikom u periodu od 1903.-1940. godine držao je Francuski kapital.
Opština Bor je bogata rudom bakra, plemenitim metalima i nemetalima,
Od prirodnih lepota izdvajaju se Zlotska reka i pećine, Dubašnica, Crni Vrh i lekovita Brestovačka Banja.

pinkie · Prijatelj foruma

Praistorija:

Područije Bora i njegove okoline, prema arheološkim istraživanjima, biva naseljavano tek od početka upotrebe bakra. Prema nedovoljno proverenim podacima, najstariji nalazi iz Bora i okoline pripadaju kraju vinčanske kulture. To su pre svega nalazi sa starih rudokopa u Boru, Tilva Roš i iz Rgotine. Izuzetno je značajno napomenuti i nalazište Rudna Glava, Dnevni kop, koji je najstariji praistorijski rudokop na centralnom Balkanu, potiče iz IV milenijuma pre naše ere.
Sa širom upotrebom bakra počinju da se razvijaju i prva naselja. To su lokaliteti Zlotska pećina i Čoka lu Balaš kod Krivelja. Naselje u Zlotskoj pećini egzistira od IV milenijuma pa do VII veka pre naše ere i imalo je karakter zanatskog centra u kojem su izradjivane alatke, nakit i oružije.

Rimljani:

Bor i njegova okolina su na prelazu iz stare u novu eru delili sudbinu dobrog dela Evrope. Ovo područje bilo je pod rimskom vlašću, a o vremenu dolaska Rimljana na ove prostore postoji nekoliko priča.
Po jednoj priči, severna granica rimske provincije Makedonija bila je često ugrožavana od strane varvarskih plemena. Kako bi kaznili krivce Rimske legije su povremeno preduzimale vojne pohode. Nijedan od ovih pohoda nije imao za rezultat izlazak Rimljana na Dunav. Prvi koji je stigao do obala Dunava bio je makedonski prokonzul Gaj Skriboni Kurion u pohodu od 75. do 73. pre naše ere, ali nemamo podatke o posledicama ovog pohoda. Pripajanje ovih krajeva Rimskoj imperiji odlagano je do pohoda Marka Licinija Krasa. Ovaj dogadjaj datuje se u 29.-27. god. pre naše ere.

Razlog za dolazak Rimljana na naše prostore je mogao biti sledeći. Akcija Rimljana na konačnom pokoravanju Skordiska, varvarskog plemena. Poduhvat je bilo poveren Avgustovom sestriću i budućem caru Tiberiju. Pohodi su započeli 15. god. pre naše ere i bili izuzetno uspešni. Nema sumnje da oblast izmedju Save i Dunava, ukoliko do tada nisu bile pokorene, sada dolaze pod rimsku vlast.

Osvajanjem naših krajeva, Rimljani su stekli kontrolu nad prirodnim bogatstvima, pre svega rudnom bogatstvu. Stoga su i naselja osnovana na teritoriji Bora imala rudarsko-metalurski karakter. Nastala su u III veku nove ere, a to su: Tilva Roš (u Boru), Argentares (Rgotina), Cetace (kod Bukove Glave), Kraku lu Jordan (kod Brodice) i Romuliana (Gamzigrad).

Srednji vek, period turske vladavine, I,II srpski ustanak i prisajedinjenje Srbiji 1833:

U ranom srednjem veku teritorija Bora bila je pod vlašću cara Dušana. A nakon Nikopoljske bitke 1436. godine pada pod Tursku vlast u okviru Vidinskog sandžaka. U popisima se spominju sledeća naselja Porodim, Luka, Vrazogrnac, Sumrakovac, Krivelj(Kriveljac), Šarbanovac, Karadža Slatina,
Bela Reka(Bila Rika), Jasikova, Podgradice, Brestova, Zlatina i Bučje. Upisan je i jedan manastir, manastir sv. Arhangela (kod Zlota).

Zbog teškog zuluma koji su Turci nanosili narodu i prevelikih nameta stanovništvo je počelo da napušta naše krajeve. Zabeleženo je da je ovaj kraj bio nenastanjen čitavih sedam godina o čemu svedoči i sledeci citat: "Priča se da je nekada pod Turcima, a to je po kazivanju narodnom davno
moralo biti, taj kraj tako bio zapusten da u njemu za 7. godina nije ni petao kukureknuo i da je stoga prozvan Crna Reka, koji docnije i predje na celi okrug." - Dragoljub K. Jovanović.

Tokom četiri rata, koji su vodjeni izmedju Austrije i Turske, dolazi do smenjivanja austrijske i turske vlasti. Za nas je posebno interesantan IV austrijsko-turski (1788-1791) rat jer su u njemu učestvovali i dobrovoljci iz sela u okolini Bora. Dobrovoljci su bili organizovani u tri odreda ili tzv. frajkora koji su dejstvovali po Timočkoj krajini sa puno uspeha, sve dok se Austrija nije obavezala Pruskoj da će sve osvojene teritorije, na desnoj strani Dunava, vratiti Turskoj. Takvo stanje ostaje sve do I srpskog ustanka.

Početak I srpskog ustanka nije odjeknuo u Timočkoj krajini, tek početkom 1805. godine dolazi do organizovanije borbe na čelu sa Milisavom Djordjevićem (iz Lesova), Radisavom Jovanovićem (iz Planinice) i Ivkom iz Krivog Vira. Godine 1806. na ratnu scenu stupa i hajduk Veljko Petrović. Nakon proterivanja Turaka uspostavljana je ustanička vlast, zemlja je bila podeljena na nahije, hajduk Veljko Petrovic je postavljen za vojvodu banjske nahije, knez Milisav Djordjević u Crnoj Reci (dolina Crnog Timoka), a Miša Karapandžić u Krajini. 1813. godine dolazi do sloma ustanka i do ponovnog uspostavljanja Turske vlasti. II srpski ustanak je obuhvatio teritoriju beogradskog pašaluka i nije uticao na dešavanja u Timočkoj krajini. Sve do 1833. godine oblast Timočke krajine je bila pod
turskom vlašću, kada dolazi do pobune i konačnog oslobodjenja od Turaka. Nakon oslobodjenja, knez Miloš je aktivno učestvovao u sredjivanju prilika u ovom delu Srbije. Boravio je u Brestovcu, gde je i izgradio svoj konak (1837). Na njegov poziv, vode Brestovačke banje je ispitao baron Herder, koji je utvrdio da voda je Brestovačke Banje izuzetno lekovita, a pored toga obavio je ispitivanja u Boru i utvrdio da Bor lezi na značajnom rudnom bogatstvu. Medjutim, nisu pokrenuti radovi za otvaranje rudnika.

U banji su pored kneževog konaka izgradjene i zgrade za smeštaj gostiju, potom kralj Aleksandar Karadjordjević gradi svoj dvor (1856).
Iako je baron Herder utvrdio postojanje značajnog rudnog bogatsva 1835, nije došlo do otvaranja rudnika, to se dogodilo 1903. godine nakon istraživanja koje je finansirao Djordje Vajfert, a koje se odvijalo pod diregentskm palicom inžinjera. Šisteka. Investitori borskog rudnika bili su banka Mirabo i Pijerari i komp. Osnivanje rudnika je bio ključni momenat za razvoj Bora i njegove okoline. Od tada Bor počinje naglo da se razvija i raste. U periodu od 1933. do 1940. Bor je dobio novo naselje, Nova (Južna) kolonija, podignuta je bolnica i nova škola, a rudnik je prerastao u jedan od najvećih u Evropi. Status grada Bor je dobio tek nakon II svetskog rata, tačnije 30. maja 1947. godine kada je imao 11.000 stanovnika, dok danas broji oko 50.000 sa 36 nacija.

pinkie · Prijatelj foruma

Bor se nalazi u središnjem delu istočne Srbije. Iako je okružen visokim planinama (Stol 1156 m, Veliki Krš 1148 m i Crni Vrh 1043 m) grad Bor ima relativno malu nadmorsku visinu 378 m.
Geografske koordinate grada su 44� 25' severne geografske širine i 22� 06' istočne geografske dužine što prouzrokuje da je klima Kontinentalna (istočnoevropska). Prosečna godišnja količina padavina je 688 mm, snežni pokrivač se zadržava 60 dana, a srednja godišnja temperatuje je 10,2 �C.

Opština Bor sa svojih 856 km2 spada u red prostranijih opština u Srbiji, ali sa manje brojnom populacijom 60 000 stanovnika. U sklopu borske opštine nalaze se 12 seoskih naselja (Brestovac, Zlot, Slatina, Krivelj, Donja Bela Reka, Metovnica, Šarbanovac, Oštrelj, Gornjane, Bučje, Luka i Tanda).

Na teritoriji opštine Bor ima preko 400 km puteva, od čega oko 300 km sa asfaltnom podlogom. Bor je sa glavnim železničkim magistralama povezan: u pravcu juga linijom Bor-Niš a prema severu Bor-Beograd. Savremena saobraćajnica Bor-Selište-Paraćin povezuje područije Bora sa auto-putem Beograd-Niš. Putem prema Donjem Milanovcu Bor izlazi na Dunavsku (Đerdapsku ) magistralu.

milosst · Početnik Domaćeg.de

Nekada grad u ekspanziji i procvatu.
Danas mesto sa vrlo izvesnom perspektivom, ali lošom.
Prema vestima od proteklih par dana, zbog neplaćenih, a ogromnih dugova isporuka struje pogonima RTB-a Bor limitirana je na 30%, tako da je dobar deo rudarskih pogona zaustavljen.
To i nebi bilo tako strašno jer i onako prave samo gubitke, ali kako je RTB Bor kičma grada, nesluti ni na šta dobro.
A trenutno je zagađenost (po čemu je Bor jako poznat) znatno povećana jer metalurški pogoni koji i dalje rade nemaju odgovarajuće prečišćavanje otpadnih gasova (to obavljaju drugi pogoni koji ne rade ili rade loše zbog dotrajalosti opreme).

pinkie · Prijatelj foruma

Na zalost upravo je tako kako milosst kaze. Stanovi i uopste stambeni prostor sve jeftiniji jer se stanovnistvo masovno seli iz zagadjenog Bora. Tuzno, ali istinito Sad

zvoncica_nis · Početnik Domaćeg.de

Cula sam da na izlazu iz grada stoji grafit: "Ko zadnji izadje neka ugasi svetlo!"